تأثیر برهم کنش دزهای علف کش و ضریب خسارت سطح برگ در رقابت علف های هرز توق و تاج خروس با ذرت

ضریب خسارت سطح برگ (λ) یعنی به ازا هر واحد افزایش در سطح برگ چقدر بر توان رقابتی علف هرز افزوده می شود. این پارامتر در بسیاری از مطالعات علیرغم اذعان به تغییرات آن، ثابت درنظر گرفته شده است. هدف این تحقیق، بررسی برهم­کنش این پارامتر با دزهای علف­کش است که بعنوان یک عامل خارجی در تعاملات علف هرز-گیاه زراعی وارد می شود. آزمایش مزرعه­ای طی دوسال بمنظور شناخت تغییرات شاخص­های مربوط به ذرت، توق و تاج خروس در بازه­ای از دزهای علف­کش اجرا شد. 5 دز علف­کش نیکوسولفورون بعنوان کرت های اصلی و 16 ترکیب تراکمی شامل 4 تراکم تاج خروس × 4 تراکم توق بصورت فاکتوریل در کرت های فرعی در قالب یک طرح اسپلیت فاکتوریل تک تکراره طراحی شد. برای تاج خروس تا 50 درصد دز کامل که هنوز سطح برگ براساس تابع دز- پاسخ روندی کاهشی را طی می کرد پارامتر λ تقریباً ثابت بود. برای توق مقدار پارامتر λ در دزهای صفر و 25 درصد دز کامل، ثابت بود. اما در دز 50 درصد،  جهشی چشمگیر رخ داد و مقدار پارامتر λ به شدت افزایش نشان داد. پس از آن با افزایش دز علف­کش به دز 75 درصد دز کامل و نیز اعمال دز توصیه شده دوباره پارامتر دچار کاهش شد و به سطح دزهای صفر و 25 درصد برگشت. مدل گاوس  بخوبی تغییرات ضریب خسارت توق در برابر دز علف­کش را توصیف نمود. کاربرد دز نصف باعث سوختن ساقه­ی اصلی توق شد و در پی آن رشد شاخه­های  فرعی افزایش یافت. به نظر می رسد حذف جوانه انتهایی روی ساقه اصلی باعث رشد و شاخه دهی بیشتر جوانه­های فرعی شد. بطور خلاصه مهمترین عوامل در افزایش ضریب خسارت سطح برگ توق عبارتند از: دز علف­کش مهمترین عامل مستقیم در کاهش ارتفاع توق، کاهش ارتفاع مهمترین فاکتور افزایش دهنده­ نسبت ارتفاع شاخه­های فرعی به ساقه­ی اصلی (xl/m)، افزایش xl/m مهمترین عامل افزایش تراکم سطح برگ در بالاترین نقطه کانوپی و این شاخص نیز عامل مستقیم افزایش ضریب خسارت سطح برگ در توق بوده است. توجه به اثر ضریب خسارت سطح برگ در فرایند توسعه­ی مدل­هایی که دز علف­کش بعنوان اهرمی باعث ایجاد نوسان در این ضریب می­شود می­تواند در افزایش توان توصیفی و پیش بینی این مدل­ها و در نتیجه توصیه­های دقیق­تر مدیریتی مؤثر باشد.